زانوی پرانتزی؛ از تشخیص تا درمان

زانوی پرانتزی، یکی از عارضه های رایج زانو است که در بین بزرگسالان، کودکان و جوانان دیده می شود. تشخیص به موقع بیماری و انتخاب روش درمانی درست روی سلامت بیمار و بهبود ظاهر او بسیار تاثر دارد. در این مقاله از سایت دکتر ابراهیمی فر، قصد داریم به طور کامل درباره دلایل ایجاد زانو پرانتزی و روش های تشخیص و درمان آن صحبت کنیم.

زانو پرانتزی چیست؟

زانو پرانتزی که با نام پا پرانتزی یا ژنوواروم نیز شناخته می‌شود، اصطلاحی است که به وضعیت غیرطبیعی زانوها اشاره دارد، به طوری که پاها به سمت خارج منحرف می‌شوند و فاصله زیادی بین زانوها وقتی که فرد ایستاده است، وجود دارد.

دلایل پرانتزی شدن زانو

سوالی که برای بیشتر کسانی که به این عارضه مبتلا هستند پیش می‌آید درباره‌ی دلایل و علل ایجاد این عارضه است که در ادامه آنها را توضیح خواهیم داد.

رشد طبیعی در کودکان

در کودکان، زانو پرانتزی ممکن است بخشی از رشد طبیعی باشد. معمولاً این وضعیت با رشد کودک بهبود می‌یابد و زانوها به حالت نرمال برمی‌گردند.

راشیتیسم

 کمبود ویتامین D و کلسیم می‌تواند منجر به راشیتیسم شود، که در آن استخوان‌ها نرم می‌شوند و به راحتی تغییر شکل می‌دهند. این کمبود ویتامین می‌تواند به زانو پرانتزی منجر شود.

جنسیت و ژنتیک

 بعضی از افراد ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی و ساختاری، زانوهای پرانتزی داشته باشند.

اختلالات استخوانی

 برخی از اختلالات استخوانی مانند اختلالات رشد استخوان یا بیماری‌های التهابی موجب تغییر شکل زانوها می‌شود.

آسیب‌های زانو

آسیب‌های جدی به زانو یا آسیب‌های ناشی از تصادفات می‌توانند باعث تغییر شکل و انحراف زانو به سمت بیرون شوند.

آرتروز

 آرتروز زانو، به ویژه در شکل‌های پیشرفته آن، تغییر در ساختار زانو و زانو پرانتزی را به دنبال دارد.

فعالیت‌های ورزشی یا فعالیت‌های مکرر

 برخی از فعالیت‌های ورزشی یا فعالیت‌های مکرر که فشار زیادی به زانو وارد می‌کنند، ممکن است به تغییرات ساختاری در زانو و بروز زانو پرانتزی منجر شوند.

مشکلات بیومکانیکی

مشکلاتی مانند ناهنجاری‌های ساختاری در پاها یا لگن می‌توانند بر نحوه قرارگیری زانو تأثیر بگذارند و باعث زانو پرانتزی شوند.

اگر زانو پرانتزی باعث درد یا مشکلات حرکتی شود، مراجعه به بهترین جراح و متخصص ارتوپد، ضروری است تا تشخیص دقیق‌تر و درمان مناسب ارائه شود.

علائم زانو پرانتزی

با توجه به اینکه زانو پرانتزی در کودکی یا بزرگسالی اتفاق بیفتد می‌تواند علائم و نشانه های مختلفی را بروز دهد. همچنین شدت بیماری نیز در بروز این علائم موثر است.

• فاصله زیاد بین زانوها
• احساس درد و ناراحتی در زانو و لگن
• خستگی زودرس
• تغییرات ظاهری شکل پاها
• تورم

پیشگیری از پرانتزی شدن زانو

ایجاد تغییر دربرخی عادات، باعث جلوگیری از ابتلا به پرانتزی شدن زانو می‌شود. پیشگیری از زانو پرانتزی می‌تواند به حفظ سلامت زانوها و جلوگیری از بروز مشکلات ساختاری زانو و لگن، کمک کند.

1. تغذیه مناسب و مصرف مکمل های ویتامین D
2. ورزش و قوی کردن عضلات چهارسر، همسترینگ و عضلات داخلی و خارجی ران
3. استفاده از محافظ ها هنگام ورزش
4. کنترل اضافه وزن
5. اجتناب از انجام فعالیت هایی که فشار زیادی روی زانو وارد می‌کند.

روش های تشخیص زانو پرانتزی

هنگامی که برای انجام معاینات به پزشک مراجعه می‌کنید، زانوی پرانتزی به راحتی تشخیص داده می‌شود سپس فضای بین زانوها اندازه گیری شده تا شدت بیماری مشخص شود.همچنین جهت تعیین علت اصلی ایجاد زانو پرانتزی، آزمایش خون تجویز می‌شود که دلایل بروز زانو پرانتزی تعیین گردد. به علاوه، در صورتی که در آزمایش، پزشک به وجود بیماری های دیگر زانو و لگن مشکوک شود، روش های مختلف تصویر برداری را جهت اطمینان پیشنهاد می‌دهد.

چگونه زانو پرانتزی را درمان کنیم؟

در درمان زانو پرانتزی، سن بیمار و علت به وجود آمدن بیماری در نظر گرفته می‌شود. به طور مثال اگر بیمار کودک باشد و راشیتیسم باعث ایجاد زانو پرانتزی شده باشد، با تجویز مکمل های ویتامین D، بهبود حاصل می‌شود. در سنین بزرگسالی، درمان سخت تر است و معمولا از روش های زیر برای درمان پا پرانتزی استفاده خواهد شد.

1. فیزیوتراپی: معمولا اگر شدت بیماری خفیف باشد، فیزیوتراپی موثر است. کشش عضلات اطراف زانو و پاها می‌تواند به بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش فشار بر روی زانو کمک کند. اما به یاد داشته باشید که ورزش های زانو و پاها باید حتما تحت نظارت پزشک متخصص انجام شود.
2.  استفاده از کفی‌های ارتوپدی: استفاده از کفی‌های مخصوص می‌تواند به بهبود نحوه قرارگیری پا و زانو کمک کند و فشار اضافی را کاهش دهد. معمولا این روش به بهبود بیماری کمک می کند ولی درمان کامل اتفاق نمی‌افتد.
3. بریس زانو: گاهی استفاده از بریس زانو یا زانوبند باعث کنترل حرکت مفاصل اطراف زانو می‌شود و همین کنترل حرکات اصلاح زانو پرانتزی را به همراه دارد.
4. جراحی زانو: در مواردی که بیماری شدید باشد و به درمان های غیر جراحی پاسخ ندهد، جراحی برای اصلاح شکل زانو و بهبود عملکرد لازم است. این جراحی می‌تواند شامل روش‌هایی مانند آرتروسکوپی یا جراحی تعویض مفصل زانو باشد.