استئوآرتریت مفصل ران یا آرتروز مفصل ران نوعی بیماری تخریبی مفصلی است که باعث تحلیل رفتن غضروف مفصل ران و تغییرات استخوانی می‌شود. این بیماری یکی از شایع‌ترین اشکال آرتروز است و معمولاً در افراد مسن رخ می‌دهد، اما ممکن است در اثر عوامل دیگری نیز ایجاد شود.
علائم و نشانه های استئوآرتریت مفصل ران
استئوآرتریت مفصل ران یک بیماری که باعث تخریب غضروف مفصل ران می‌شود و با گذشت زمان باعث ایجاد علائم مختلفی در فرد مبتلا می‌شود. برخی از مهم ترین علائم و نشانه های استئوآرتریت مفصل ران عبارتند از:
- درد مفصل ران: این درد معمولاً در ناحیه کشاله ران، زانو یا حتی در قسمت بیرونی ران حس می‌شود. درد معمولاً به تدریج شروع می‌شود و با فعالیت های روزمره مانند راه رفتن یا بلند شدن از جایشان تشدید می‌شود. در مراحل پیشرفته تر، درد حتی در حالت استراحت یا شب ها نیز ادامه می‌یابد.
- سختی و خشکی مفصل: فرد احساس میکند که مفصل ران سفت شده است و حرکت دادن آن دشوارتر شده است. این خشکی معمولاً در صبح ها یا پس از مدت زمان طولانی ایستاده یا نشسته بودن بدتر می‌شود.
- کاهش دامنه حرکتی: فرد قادر به خم و راست کردن کامل پای خود نمی‌باشد یا در حرکت دادن مفصل ران محدودیت دارد ، این مشکل به کاهش تحرک فرد و سختی در انجام فعالیت های روزمره مانند بالا رفتن از پله ها یا نشستن و برخاستن منجر می‌شود.
- صدای خرد شدن مفصل: در برخی موارد، افراد صدای خُرخر یا خش‌خش هنگام حرکت دادن مفصل ران می‌شنوند، که به دلیل اصطکاک بین سطوح تخریب شده غضروف است.
- تورم و التهاب: در برخی افراد، استئوآرتریت باعث تورم مفصل ران می‌شود. تورم به دلیل التهاب یا تجمع مایعات در اطراف مفصل می‌باشد.
- تغییر شکل مفصل: در مراحل پیشرفته بیماری، تغییراتی در ظاهر مفصل ران مشاهده می‌شود، که ناشی از تخریب غضروف و تغییر شکل استخوان ها است.
- لنگ زدن : به دلیل درد و محدودیت حرکتی، فرد به طور ناخودآگاه لنگیدن می‌شود تا فشار کمتری به مفصل ران وارد کند.
استئوآرتریت مفصل ران به چه دلایلی بروز پیدا میکند؟
استئوآرتریت مفصل ران به دلایل مختلفی بروز میکند، که شامل عوامل ژنتیکی، محیطی و فیزیکی هستند. برخی از مهم ترین دلایل بروز استئوآرتریت مفصل ران عبارتند از:
- افزایش سن: یکی از اصلی ترین عوامل خطر استئوآرتریت، افزایش سن است. با بالا رفتن سن، غضروف مفصل ها به تدریج فرسوده می‌شود و توانایی خود برای ترمیم و بازسازی کاهش می‌یابد. این امر باعث می‌شود که مفصل ها دچار آسیب و التهاب شوند.
- چاقی و اضافه وزن: چاقی یکی از مهم ترین عوامل خطر برای استئوآرتریت مفصل ران است. وزن اضافی فشار زیادی به مفصل های ران وارد میکند که باعث تسریع در تخریب غضروف و التهاب مفصل شود. علاوه بر این، چربی های بدن مواد التهابی ترشح می‌کنند که به آسیب مفصل‌ها کمک میکند.
- ضربه و آسیب های قبلی: آسیب ها و ضربه هایی که در گذشته به مفصل ران وارد شده‌اند مانند شکستگی ها، دررفتگی ها یا آسیب های ورزشی خطر ابتلا به استئوآرتریت را افزایش می‌دهند. این آسیب ها به غضروف مفصل آسیب رسانده و باعث تسریع فرسایش آن می‌شوند.
- ژنتیک: سابقه خانوادگی و ژنتیک نیز نقش مهمی در بروز استئوآرتریت مفصل ران دارد. افرادی که در خانواده‌شان کسانی با این بیماری وجود دارند، بیشتر مستعد ابتلا به آن هستند.
- اختلالات مفصلی و ساختاری: برخی از مشکلات ساختاری و آناتومیک مفصل ران مانند تغییرات مادرزادی مثل دیسپلازی مفصل ران یا ناهنجاری های مربوط به وضعیت مفصل مانند عدم تعادل در توزیع وزن خطر ابتلا به استئوآرتریت را افزایش می‌دهند.
- فعالیت های ورزشی و فشار زیاد به مفصل: برخی از ورزش ها و فعالیت های فیزیکی که فشار زیادی به مفصل ران وارد می‌کنند، مانند دویدن طولانی مدت یا ورزش هایی که نیاز به حرکات تکراری دارند مثل فوتبال و بسکتبال، به تخریب غضروف مفصل منجر می‌شوند.
- التهاب مزمن مفصل: بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا دیگر اختلالات التهابی مفصل زمینه ساز بروز استئوآرتریت می‌شوند. التهاب مزمن به تدریج غضروف مفصل ها را از بین می‌برد.
- عدم فعالیت بدنی یا کم‌تحرکی: نداشتن تحرک کافی و عدم استفاده از مفصل ها در طول زمان منجر به ضعف عضلات اطراف مفصل و کاهش جریان خون به مفصل می‌شود که به تدریج باعث کاهش عملکرد مفصل و فرسایش غضروف خواهد شد.
- اختلالات متابولیک: برخی از مشکلات متابولیک مانند دیابت نوع 2 یا بیماری های غدد درون‌ریز مانند مشکلات تیروئید به تغییراتی در ساختار مفصل ها و افزایش خطر ابتلا به استئوآرتریت منجر می‌شوند.
- دریافت کم مواد مغذی و ویتامین ها: کمبود مواد مغذی خاص، مانند ویتامین D یا کلسیم، به ضعف و تخریب استخوان ها و مفصل ها منجر می‌شود و به افزایش خطر بروز استئوآرتریت کمک میکند.
استئوآرتریت مفصل ران را چگونه تشخیص دهیم؟
تشخیص استئوآرتریت مفصل ران معمولاً با ترکیب ارزیابی بالینی، تاریخچه پزشکی و انجام آزمایشات تصویربرداری صورت می‌گیرد. بهترین متخصص ارتوپدی در تهران ابتدا علائم بیمار، مانند درد، خشکی و محدودیت حرکت مفصل ران را بررسی میکند و سپس معاینه فیزیکی انجام می‌دهد تا نشانه هایی مانند تورم یا کاهش دامنه حرکتی مفصل را شناسایی کند. برای تأیید تشخیص، تصویربرداری هایی مانند رادیوگرافی (X-ray) یا MRI معمولاً درخواست می‌شود تا تغییرات ساختاری مانند کاهش فاصله مفصلی، آسیب غضروفی یا تشکیل استخوان‌های اضافی مشاهده شود. در برخی موارد، آزمایشات خون یا مایع مفصلی نیز برای رد کردن سایر شرایط التهابی یا عفونی انجام می‌شوند.
روش های درمان استئوآرتریت مفصل ران
برای درمان این بیماری با توجه به شرایط خاص بیمار و تشخیص پزشک روش های مختلفی وجود دارد درادامه برخی از این روش های درمانی بیان شدده است.
درمان های غیر جراحی استئوآرتریت مفصل ران
- مسکن‌ها: داروهای مسکن مانند پاراستامول یا داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی برای کاهش درد و التهاب مفصل مفید هستند.
- کورتیکواستروئیدها: در صورت التهاب شدید، تزریق کورتیکواستروئیدها به مفصل برای کاهش التهاب و درد کمک کند.
- هیالورونات: تزریق هیالورونات به مفصل به روان شدن حرکت مفصل کمک کرده و درد را کاهش می‌دهد.
- فیزیوتراپی: تمرینات تقویتی و کششی تحت نظر فیزیوتراپیست به تقویت عضلات اطراف مفصل ران و بهبود دامنه حرکتی کمک میکند. این تمرینات فشار وارد شده به مفصل را کاهش می‌دهند.
- کمربند و وسایل کمکی: استفاده از کمربند حمایتی مفصل ران یا عصا فشار وارد شده به مفصل را کاهش داده و تحرک را آسان تر میکند.
درمان های جراحی استئوآرتریت مفصل ران
- آرتروسکوپی مفصل ران: در این روش، جراح از طریق یک برش کوچک و استفاده از دوربین مخصوص ، داخل مفصل را مشاهده کرده و آسیب های کوچک مانند غضروف های آسیب دیده یا تکه های استخوانی را برداشته یا اصلاح میکند. این روش معمولاً برای موارد اولیه و دردهای نسبی به کار می‌رود.
- تعویض مفصل ران : در این روش، مفصل ران آسیب دیده به طور کامل برداشته می‌شود و مفصل مصنوعی جایگزین آن می‌شود. این عمل معمولاً برای افرادی که دچار تخریب شدید مفصل و درد غیرقابل تحمل هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. آرتروپلاستی تحرک بیمار را بهبود بخشیده و درد را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
- پیوند استخوان : در برخی از موارد که آسیب محدود به یک بخش خاص از مفصل است، جراح استخوان ران را بریده و آن را در موقعیت جدیدی قرار دهد تا فشار کمتری به ناحیه آسیب دیده وارد شود. این عمل به ویژه در افراد جوانتر یا آن هایی که نیاز به حفظ مفصل خود دارند، انجام می‌شود.